Η ζωτικότητα του δοντιού εξαρτάται από την υγεία του πολφού. Το δίκτυο των νεύρων, των αγγείων και των ιστών, εντοπίζεται σε μια κοιλότητα που εκτείνεται από τη μύλη του δοντιού έως τη ρίζα. Ο κλάδος της οδοντιατρικής που ειδικεύεται στη διάγνωση και τη θεραπεία των νοσημάτων του πολφού, ονομάζεται ενδοδοντία.
Ο πολφός τροφοδοτεί την περιβάλλουσα οδοντίνη μέσω ειδικών κυττάρων που ονομάζονται οδοντινοβλάστες. Τα κύτταρα αυτά μεταφέρουν επίσης και ερεθίσματα πόνου και έτσι εξηγείται γιατί προκαλείται πόνος σε περίπτωση βλάβης που προσεγγίζει τον πολφό.
Τύποι βλαβών του πολφού
Ο πολφός μπορεί να υποστεί βλάβη με πολλούς τρόπους. Ένας από τους πιο συχνούς, είναι μέσω της μη διαγνωσμένης τερηδόνας. Η προχωρημένη περιοδοντική νόσος μπορεί επίσης να βλάψει τον πολφό. Ο τραυματισμός του πολφού μπορεί να συμβεί επίσης, σε περίπτωση κατάγματος ή εκγόμφωσης του δοντιού.
Η διάβρωση του δοντιού μπορεί να απομακρύνει τα εξωτερικά στρώματα των σκληρών οδοντικών ιστών, αφήνοντας τον πολφό απροστάτευτο.
Τέλος, ο πολφός μπορεί να τραυματιστεί ιατρογενώς κατά την παρασκευή του δοντιού για βαθύ σφράγισμα ή προσθετική αποκατάσταση. Οι πολφικές βλάβες διακρίνονται σε αναστρέψιμες και μη αναστρέψιμες και ποικίλουν από απλή οδοντική ευαισθησία μέχρι ολοκληρωτική νέκρωση του πολφού και επέκταση της λοίμωξης στους περιβάλλοντες ιστούς.
Υπερευαισθησία
Παρά το γεγονός ότι η οδοντική ευαισθησία είναι το πιο εντυπωσιακό σημάδι της πολφικής βλάβης, αυτή δε σημαίνει από μόνη της ότι ο πολφός νοσεί. Είναι ένα σημάδι ότι υπάρχει εκτεθειμένη οδοντίνη, επιτρέποντας στα διάφορα ερεθίσματα (ζεστό, κρύο, κ.τ.λ.) να φθάσουν στα νεύρα του δοντιού. Η ευαισθησία του δοντιού μειώνεται βέβαια με την πάροδο της ηλικίας.
Για να ελαττωθεί η ευαισθησία, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μια από τις πολλές οδοντόπαστες που είναι σχεδιασμένες για ευαίσθητα δόντια. Η δράση αυτών των προϊόντων αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου και έτσι μπορεί να χρειαστούν αρκετά βουρτσίσματα μέχρι να αισθανθείτε ανακούφιση. Παρ’ όλα αυτά, τα ενεργά συστατικά ποικίλουν από προϊόν σε προϊόν και έτσι ένα προϊόν μπορεί να φανεί χρήσιμο, ενώ κάποιο άλλο όχι.
Εναλλακτικά, ο οδοντίατρος μπορεί να τοποθετήσει μια φθοριούχο επικάλυψη (sealant) στη μύλη του δοντιού. Η επικάλυψη σκεπάζει την εκτεθειμένη οδοντίνη και προστατεύει από τον πόνο. Αν η ενόχληση είναι μεγάλη, ο οδοντίατρος μπορεί να προτείνει στους ασθενείς να τοποθετούν μόνοι τους την επικάλυψη στο δόντι για αρκετές νύχτες, χρησιμοποιώντας ένα ειδικό εργαλείο. Σε περίπτωση αποτυχίας, η ενδοδοντική θεραπεία λύνει το πρόβλημα (απονεύρωση).
Πολφίτιδα
Η πολφίτιδα είναι ένας γενικός όρος για όλες τις μορφές πολφικής λοίμωξης. Ο πολφός μπορεί να ερεθιστεί από τερηδόνα στην παρακείμενη οδοντίνη ή από φλεγμονή λόγω περιοδοντικής νόσου. Συχνά η πολφίτιδα είναι αναστρέψιμη. Σε μερικές περιπτώσεις, ένα φυσικό στρώμα οδοντίνης σχηματίζεται πάνω από τον πολφό προστατεύοντάς τον από τον ερεθισμό, οπότε ο πολφός ανακάμπτει χωρίς θεραπεία. Όταν ο πολφός δεν μπορεί να αυτοθεραπευτεί, η πολφίτιδα ταξινομείται ως μη αναστρέψιμη. Η βακτηριακή λοίμωξη του πολφού συνήθως οδηγεί σε νέκρωση.
Στη συνέχεια, η λοίμωξη επεκτείνεται μέσω του νεκρωμένου ιστού στον ριζικό σωλήνα και περνά μέσω του ριζικού τρήματος στους περιακρορριζικούς ιστούς. Έτσι σχηματίζεται μια κοιλότητα στο φατνιακό οστό που γεμίζει με πύον και ονομάζεται απόστημα. Η πίεση από το οιδηματώδη ιστό και το αυξανόμενο πύον, απωθεί το δόντι προς τα πάνω (υπερέκκριση).
Στη φάση αυτή απαιτείται ενδοδοντική θεραπεία ή εξαγωγή του δοντιού προκειμένου να μην επεκταθεί η λοίμωξη σε άλλες περιοχές του σώματος.
Διάγνωση νοσημάτων του πολφού
Η περιγραφή των συμπτωμάτων από τον ασθενή θέτει τη βάση για τη διάγνωση από τον οδοντίατρο. Η ένταση, η φύση, η διάρκεια και ο εντοπισμός του πόνου, προσφέρουν πληροφορίες για την έκταση της πολφικής βλάβης.
Ο οδοντίατρος ανιχνεύει επίσης και άλλα εμφανή σημεία, όπως κάταγμα ή αποχρωματισμό και αλλαγές στα ούλα. Ο οδοντίατρος μπορεί επίσης να ελέγξει επίσης τη ζωτικότητα του πολφού με δοκιμασία θερμού ή ψυχρού ή με ηλεκτρική δοκιμασία. Αν υπάρχει αντίδραση, αυτό υποδεικνύει ότι ο πολφός είναι ζωντανός. Επίσης, ο οδοντίατρος μπορεί να προβεί σε έγχυση τοπικού αναισθητικού αντίστοιχα προς το δόντι το οποίο εξετάζεται.
Αν εξαφανιστεί ο πόνος, αυτό σημαίνει ότι το δόντι αυτό πάσχει. Αν επιμένει ο πόνος, ο οδοντίατρος επαναλαμβάνει την έγχυση αντίστοιχα προς το παρακείμενο δόντι και συνεχίζει μέχρι να βρει το δόντι που πάσχει.
Αν και οι ακτινογραφίες μπορούν να δώσουν πληροφορίες για το εσωτερικό του δοντιού, δεν μπορούν να αποκαλύψουν αν ο πολφός είναι υγιής. Η πολφίτιδα πρέπει να είναι πολύ προχωρημένη για να φαίνεται η οστική καταστροφή στην ακτινογραφία.
Ενδοδοντική θεραπεία (απονεύρωση)
Στην ενδοδοντική θεραπεία, ο οδοντίατρος απομακρύνει τον πάσχοντα πολφικό ιστό και σφραγίζει την κοιλότητα προκειμένου να αποφευχθεί περαιτέρω λοίμωξη. Η όλη διαδικασία, η ενδοδοντική θεραπεία και η αποκατάσταση, χρειάζεται 2-3 συνεδρίες για να ολοκληρωθεί.
Στην πρώτη επίσκεψη, ο ενδοδοντιστής κάνει έγχυση τοπικού αναισθητικού και απομονώνει το δόντι από το υπόλοιπο στόμα με ένα λεπτό στρώμα ελαστικού που ονομάζεται ελαστικός απομονωντήρας. Ο ενδοδοντιστής ανοίγει μια κοιλότητα στην κορυφή του δοντιού και απομακρύνει τον πολφικό ιστό. Στη συνέχεια, καθαρίζει τον ριζικό σωλήνα από τα βακτήρια, τα οδοντικά θραύσματα και τον φλεγμονώδη ιστό.
Τέλος, διαμορφώνει τον ριζικό σωλήνα. Αν το δόντι έχει περισσότερες από μία ρίζες, η διαδικασία επαναλαμβάνεται σε κάθε δόντι ξεχωριστά.
Ο ενδοδοντιστής κάνει επίσης έγχυση αντισηπτικού (και μερικές φορές αντιβιοτικών) μέσα στην πολφική κοιλότητα για να σκοτώσει τα εναπομείναντα βακτήρια. Στη συνέχεια στεγνώνει τον ριζικό σωλήνα με κώνους χάρτου και τοποθετεί το εμφρακτικό υλικό (συνήθως ένα γομώδες υλικό που ονομάζεται γουταπέρκα) στην πολφική κοιλότητα.
Τέλος, τοποθετεί μια προσωρινή έμφραξη στην περιοχή της διάνοιξης του δοντιού. Στο σημείο αυτό έχει ολοκληρωθεί το ενδοδοντικό κομμάτι της θεραπείας.
Ενώ οι πιο πολλοί ενδοδοντιστές προσπαθούν να ολοκληρώσουν τη θεραπεία σε μια μόνο συνεδρία, συνήθως χρειάζονται δύο. Η γουταπέρκα μπορεί να τοποθετηθεί μόνο όταν ο ριζικός σωλήνας είναι στεγνός και ελεύθερος φλεγμονής. Αν δεν είναι (μπορεί να υπάρχει εκροή αίματος ή πύου), δε γίνεται έμφραξη του ριζικού σωλήνα. Στην περίπτωση αυτή, κατά την πρώτη επίσκεψη, ο ενδοδοντιστής τοποθετεί μια αντιβιοτική πάστα στον ριζικό σωλήνα και κλείνει την πολφική κοιλότητα με ένα προσωρινό σφράγισμα.
Στη δεύτερη συνεδρία, ο ενδοδοντιστής απομακρύνει την προσωρινή έμφραξη και εμφράσσει τους ριζικούς σωλήνες με γουταπέρκα, προκειμένου να αποφευχθεί επαναλοίμωξη του δοντιού. Επίσης, μπορεί να τοποθετήσει έναν μεταλλικό άξονα μέσα στον ριζικό σωλήνα για να αυξήσει την αντοχή του δοντιού.
Μετά το πέρας της ενδοδοντικής θεραπείας πρέπει να επισκεφθείτε τον γενικό οδοντίατρο για να τοποθετηθεί μια μόνιμη αποκατάσταση στο δόντι. Το υλικό που χρησιμοποιείται για την αποκατάσταση, εξαρτάται από το μέγεθος της διάνοιξης, από τον τύπο και την εντόπιση του δοντιού.
Η αποκατάσταση μπορεί να γίνει με αμάλγαμα, σύνθετη ρητίνη ή στεφάνη. Οι προγόμφιοι και οι γομφίοι πρέπει να καλύπτονται με στεφάνη μετά την ενδοδοντική θεραπεία για να αποφευχθεί πιθανό κάταγμα του δοντιού.
Πολφοτομή
Στην πολφοτομή ο οδοντίατρος απομακρύνει τον μυλικό πολφό χωρίς να επεμβαίνει στον ριζικό πολφό. Η διαδικασία αυτή εφαρμόζεται στα παιδιά και τους εφήβους, επειδή επιτρέπει στη ρίζα να συνεχίσει να διαπλάθεται. Παρ’ όλα αυτά, εφαρμόζεται μόνο όταν η λοίμωξη κυμαίνεται από ήπια ως μέτρια και σε μεταγενέστερη φάση το δόντι μπορεί να χρειαστεί ενδοδοντική θεραπεία.
Κάλυψη του πολφού
Αν η τερηδόνα έχει διεισδύσει σε όλο το βάθος της οδοντίνης, ο οδοντίατρος μπορεί να προσπαθήσει να σώσει τον πολφό καλύπτοντάς τον με ένα στρώμα υλικού που παρέχει στο δόντι τη δυνατότητα να αυτοθεραπευτεί πριν τοποθετηθεί μια μόνιμη έμφραξη. Η διαδικασία αυτή καλείται κάλυψη του πολφού.
Γνωρίζοντας τα συμπτώματα οδοντικής λοίμωξης
Οι λοιμώξεις μέσα και γύρω από τα δόντια μπορούν να προκληθούν από προχωρημένη τερηδόνα, περιοδοντική νόσο ή μπορεί να αποτελούν επιπλοκή εξαγωγής δοντιού ή γναθοχειρουργικής επέμβασης.
Επειδή η λοίμωξη μπορεί να επεκταθεί στα ούλα και στους στοματικούς ιστούς, καθώς σε άλλες περιοχές της κεφαλής και του τραχήλου, ο ασθενής πρέπει να αναζητεί βοήθεια από τα πρώτα συμπτώματα της νόσου.
Επικοινωνήστε με τον οδοντίατρό σας αν παρουσιαστεί:
• Πόνος
• Αύξηση της θερμοκρασίας
• Οίδημα στην περιοχή
• Πυρετός
• Πύον και κακοσμία
Επείγουσα αντιμετώπιση απαιτείται:
• Περίπτωση δυσχέρειας στην ομιλία και στην κατάποση
• Σε περίπτωση οιδήματος στη γλώσσα ή στο έδαφος του στόματοςhttp://www.yiannikoudental.com
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου